DIY vanille extract

Vanille, o zo lekker, de perfect finish, de onmiskenbare romige, delicate smaak. Maar om nou steeds weer een duur vanille stokje te kopen... dat kan vast anders. Vooral in Amerikaanse recepten zie je vanille extract vaak terug. Tot voor kort was het vrij lastig verkrijgbaar in Nederland, maar de laatste jaren zie je het vooral online regelmatig voorbij komen. Eén eetlepel vanille extract staat gelijk aan een vanillepeul. Met andere woorden, het is een relatief goedkoop alternatief voor echte vanille. Het extract is in feite een hoeveelheid vanillepeulen die hun smaak hebben afgegeven aan alcohol, zo simpel is het. Veel fabrikanten voegen er helaas ook suiker aan toe of verdunnen het met water en dan wordt het eigenlijk lastig te verantwoorden waarom 50 ml vanille extract al gauw € 5 kost, vooral omdat het zo makkelijk zelf te maken is. Veel DIY's kosten wat moeite en ik begrijp dat niet iedereen daarop zit te wachten, maar pure vanille extract maken is zó makkelijk dat elke keukenprinses het in haar kastje zou moeten hebben staan, voor die smeuïge, subtiele, perfecte finishing touch van een overheerlijke zelfgemaakte creatie.

Vanille extract zelf maken

• Een lege, glazen fles;
• 250 ml vodka of rum (hoeft geen goede kwaliteit te zijn);
• 5 vanillestokjes.

Snijd de vanillepeulen open zoals je dat zou doen als je de vanillezaadjes eruit zou willen schrapen. Afhankelijk van de grootte van je fles kun je de vanillepeulen ook nog in stukken snijden zodat ze beter passen. Doe de vanillepeulen in de fles en giet de alcohol erbij. Laat minimaal een maand staan op een donkere, koele plek (niet in de koelkast). Schud eens per week zachtjes met de fles. En voila, de alcohol heeft de smaak, geur en kleur van de vanillepeulen overgenomen, maar hoe langer je het laat staan hoe intenser en lekkerder de smaak wordt. Doordat de peulen in alcohol zitten is je extract zo een beetje eeuwig houdbaar, maar omdat het zo lekker is in allerlei recepten (zoals in je zelfgemaakte chocopasta bijvoorbeeld), vermoed ik dat het snel op is.

Alternatieve werkwijze

Bovenstaand recept is al heel makkelijk! Maar het kan nóg simpeler, alleen duurt het wat langer voor je extract klaar is. Voor deze werkwijze heb je niet eens een lege fles nodig. Neem een fles waar nog maar voor de helft alcohol in zit. Elke keer als je vanillezaadjes gebruikt in een gerecht doe je de gebruikte peul in de fles. Naarmate de tijd verstrijkt komen er meer en meer vanillepeulen bij en wordt het extract sterker. Heb je meer dan de helft van het extract gebruikt, dan vul je het weer bij met nieuwe alcohol. Zo ga je door tot de fles helemaal vol vanillepeulen zit en ze geen smaak meer afgeven (en dit duurt héél lang). Dit is de werkwijze van een van mijn vriendinnetjes en zij was zo lief om een foto te delen ervan.

Soorten vanillepeulen

Voor vanille extract kun je in feite elke soort vanillepeul gebruiken dat je wenst. Toch hangt de smaak van een vanillepeul af van het gebied waar het vandaan komt. Vanillepeulen, op saffraan na de duurste specerijen ter wereld, groeien aan orchideeën in het regenwoud en zijn bijzonder lastig te verbouwen. De peulen zoals wij ze in de winkel kopen ondergaan allemaal een bewerkingsproces. Ze worden onrijp geplukt (ze zien er dan uit zoals op de foto hieronder en lijken verdacht veel op sperziebonen), verhit en vervolgens langzaam gedroogd zodat er een soort fermentatieproces ontstaat. Pas dan verandert de peul in dat mooie zwarte, aromatische stokje dat wij kennen.

Foto van: 'Vanilla' door Reizigerin

Door de verschillende plekken waar vanille orchideeën groeien en de manier van bewerking later, krijgt elke soort een eigen, uitgesproken smaak. De twee meest voorkomende soorten zijn Vanilla planifolia en Vanilla tahitensis.

• Vanilla planifola (ook bekend als bourbon of Madagaskar vanille), groeit voornamelijk op Madagaskar en andere tropische gebieden in de buurt, is de meest gebruikte soort vanille ter wereld en heeft de klassieke, robuuste smaak die wij kennen van vanille. De Vanilla planifola kent op zijn beurt ook weer vele subsoorten, zoals de Mexicaanse vanille die een delicate maar tegelijkertijd ook pittige smaak heeft.
• Vanilla Tahitensis groeit in het Stille Zuidzeegebied en heeft een subtiele fruitige en bloemige smaak .

Afhankelijk van je voorkeuren kun je dus gericht bepaalde soorten vanillestokjes gebruiken voor je extract. Een aantal soorten is bijvoorbeeld bij Delicious Vanilla verkrijgbaar.  

Soort alcohol

Je hoeft echt niet je beste sterke drank uit de kast te halen voor een goed vanille extract. Een B-merk is prima hiervoor. Vodka heeft de meest neutrale smaak en is eigenlijk het geschiktst om de vanille smaak tot zijn recht te laten komen. Ben je echter van het experimenteren, dan zou je ook eens (bruine) rum kunnen proberen of whiskey of zelfs brandewijn zoals Eau-de-vie. Ook hier is het een kwestie van smaak, maar het hangt ook een beetje af van wat je al in de kast hebt staan, want je hoeft echt niets speciaals te gaan kopen voor je eigen vanille extract.

Vanille aroma

Naast vanille extract bestaat er ook zoiets als vanille aroma of vanille essence, verkrijgbaar bij elke supermarkt voor een zeer schappelijke prijs. Het ruikt naar vanille, maar het geeft nooit die volle, robuuste, rijke smaak van echte vanille. Logisch ook, omdat er geen vanille in zit. Als je het bekendste merk erbij neemt lees je dat het bestaat uit 'aroma's' (wat dat ook moge zijn), water, alcohol en kleurstof (!). Die aroma's kunnen (maar dat hoeft dus niet) bestaan uit vanilline. Dat is een stofje dat onttrokken kan worden aan vanillepeulen, maar gezien de grote vraag ernaar is er onvoldoende aanbod, waardoor vanilline vaak op synthetische wijze wordt verkregen. Het wordt in dat geval meestal gewonnen uit een bijproduct van de papierindustrie. Juist, een bijproduct van iets dat totaal niks met voedsel te maken heeft. Met andere woorden, wil je écht voedsel bereiden met échte ingrediënten, laat de vanille aroma dan vooral lekker staan en maak je eigen vanille extract helemaal zelf!  

Pin voor later